İç Mekân Tasarımında Malzeme Kullanımına Dair Bilimsel Yayınların Bibliyometrik Analizi (2000–2025)

Yazarlar

DOI:

https://doi.org/10.5281/zenodo.17120090

Anahtar Kelimeler:

İç Mekan Tasarımı, Malzeme Kullanımı, Bibliyometrik Analiz

Özet

İnsanın yaşam alanını oluşturan iç mekanlar, insanoğlu için en önemli yaşam birimleridir. Bu alanda yapılan ve yapılacak olan çalışmalar da bu oranda önem taşımaktadır. 2000–2025 yılları arasında iç mekân tasarımında malzeme kullanımına ilişkin bilimsel eğilimleri bibliyometrik yöntemle inceleyen bu çalışmada, malzeme seçiminin yalnızca estetik değil, aynı zamanda işlevsellik, sürdürülebilirlik ve kullanıcı konforu açısından da belirleyici olması gözetilerek malzeme kullanımına dair akademik literatürün yapısal analizinin saptanması hedeflenmiştir.

Araştırma kapsamında, ulusal tez veri tabanlarından elde edilen 2160 yüksek lisans ve doktora tezi taranmış; doğrudan malzeme konusuna odaklanan 81 tez detaylı olarak analiz edilmiştir. İncelemeler sonucunda tezlerin dört ana temada yoğunlaştığı tespit edilmiştir: malzeme tarihi, malzeme teknolojisi, sürdürülebilirlik ve doğru malzeme kullanımı. En çok işlenen tema “doğru malzeme kullanımı” olurken, onu malzeme teknolojisi ve sürdürülebilirlik izlemiştir. Malzeme tarihi ise en az çalışılan konudur.

Çalışmaların büyük çoğunluğu kavramsal ya da karşılaştırmalı “genel” malzeme analizlerine odaklanmış, tekstil, cam ve ahşap gibi belirli malzeme türlerine ilgi öne çıkmıştır. Plastik, seramik ve taş gibi malzemeler daha sınırlı düzeyde araştırılmıştır. Bu durum, akademik ilginin belirli malzemelerde yoğunlaştığını ve bazı alanlarda araştırma boşlukları bulunduğunu göstermektedir.

Sonuç olarak, çalışma iç mimarlık alanında malzeme araştırmalarının artış gösterdiğini; teknolojik gelişmeler ve sürdürülebilirlik gibi küresel temaların araştırmaları yönlendirdiğini ortaya koymaktadır. Bu bulgular, iç mekân tasarımında veriye dayalı, sürdürülebilir ve yenilikçi yaklaşımları teşvik eden stratejik bilgi üretimine katkı sağlamaktadır.

Referanslar

Abdelslam, W. A. A. (2017). İç mimarlıkta kullanılan çevre dostu malzemelerin seçim kriterleri (Yüksek lisans tezi). Çankaya Üniversitesi, Ankara.

Akardere, S. (2021). Yatlarda mutfak bölümünün işlev, malzeme ve donanım açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Akbarihamed, N. (2016). Yapı biyolojisi açısından günümüz konutlarında iç mekan yüzey kaplama malzeme tercihleri ve tercih nedenleri üzerine bir irdeleme: Trabzon örneği (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Albayrak, D. (2024). Mermer malzemenin estetik ve fonksiyonel açıdan irdelenmesi (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Akgün, S. (2020). İç mekan ve mobilya tasarımı kapsamında akıllı malzemelerin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Aksu, F. (2009). İç mimarlıkta plastik? plastik kompozit malzemenin kullanımı ve uygulanması (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Al-samaraie, F. A. M. (2023). Ekolojik malzemelerle tasarlanmış mobilyaların tasarım, ekolojik ve ekonomik açıdan irdelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.

Alviz-Meza, A., Orozco-Agamez, J., Quinaya, D. C. P., & Alviz-Amador, A. (2023). Bibliometric analysis of fourth industrial revolution applied to material sciences based on Web of Science and Scopus databases from 2017 to 2021. ChemEngineering, 7(1), 2. https://doi.org/10.3390/chemengineering7010002

Aril, B. (2017). Kaplama malzemesi olan seramiğin, iç mekanlarda alternatif malzemelere göre kullanımının avantajları ve dezavantajları (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi , İstanbul.

Arslan, Y. (2024). İç mekan tasarımında ışıklı tekstil uygulamalarının otel yapısı örneğinde incelenmesi (Yüksek lisans tezi). İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul.

Avdan, B., (2024). İstanbulda sosyo kültürel değişim kapsamında iç mekanda malzeme kullanımı ve analizi, Yüksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul, https://acikerisim.msgsu.edu.tr/xmlui/handle/20.500.14124/6984

Avlanmaz Bi̇lecen, E. (2020). İç mekan tasarımında tekstilin yeri, seçim kriterlerinin saptanması ve otel odaları üzerinden analizi (Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Avlanmaz, E. (2001). Cam malzemenin alışveriş merkezlerinde kullanımı ve iç mekan tasarımına etkileri (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Aymelek, M. B. (2019). İstanbul havalimanı iç mekanlarında yapay ahşap kullanımı: kompakt laminat örneği (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Bakı, M. (2022), İç Mekan Tasarımında Kullanılan Malzemelerin Algısal Değerlendirmeleri Üzerine Yapılmış Çalışmaların Sistematik İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara, https://openaccess.hacettepe.edu.tr/handle/11655/29434?locale-attribute=en

Başöz, N. (2016). Cam malzemenin günümüz lüks konut iç mekanında kullanımının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Bezci̇, İ. (2016). Teknolojik gelişmelerin mekan yüzeylerine çağdaş yansımaları (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Bozkurtoğullari, Y. (2012). 19. ve 20. yüzyıl i̇stanbul art nouveau mimarisi ve kullanılan seramikler (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Buket, B. (2000). Mobilya tasarım ve üretimde atık malzemelerin değerlendirilmesinde uygun teknoloji seçimi (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Bulhaz, Ç. (2010). Sürdürülebilir konut iç mekan tasarımında malzemenin yeri (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Ceylan, İ. (2018). Motoryat tasarımında malzeme seçimi ve iç mekan detay çözümleri (Yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.

Çeli̇k, M. (2013). Ahşap malzemenin iç mekan ve mobilya tasarımında kullanımı (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.

Duman, A. (2021). Sıkıştırılmış saman balyalarıyla oluşturulan modüllerden inşa edilen konutların incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Durmaz, E. (2020). Geri dönüştürülebilir malzemelerle barınma ihtiyacına yönelik düşük bütçeli mimari çözümler (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Engi̇nkalp, H. (2017). İç mekan donatısında kullanılan ahşap esaslı lif levhaların formaldehit salınım düzeylerinin incelenmesi ve iç mekan hava kalitesine etkilerinin araştırılması (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Engi̇nkalp, H. (2023). 0-6 yaş çocuk mobilyalarında kullanılan yüzey boyalarının iç ortam hava kalitesine etkilerinin araştırılması (Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Ergünen, H. (2003). Konut iç mekanında kullanılan malzemeler ve yüzey dokuları (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Ersen, N., Akyüz, İ., & Akyüz, K. C. (2023). Bibliometric analysis: An example of journal publishing on furniture and wood materials. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 11(4), 2765–2781. https://doi.org/10.29130/dubited.1300897

Eski̇tütüncü, E. (2022). İstanbul atatürk kültür merkezi kütüphanesi iç mekân yüzey kaplama malzemelerinin sürdürebilirlik kriterleri bakımından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Ankara.

Fathi̇, M. (2014). İç mekan tasarımında farklı pamuk tekstil ürünlerin akustik performans özelliklerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.

Gök, Ç. (2017). Çağdaş tekstil malzemeleri ve teknolojileri: 21. yüzyılda esnek (değişken) mekan tektoniği (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, İstanbul.

Gözener, K. G. (2016). Otel iç mekanlarında taş yüzeylerin algı ve etkisinin denetimi -tasarımda karak verme model önerisi (Yüksek lisans tezi). Atılım Üniversitesi, Ankara.

Güleryüz, P. (2014). Yapı biyolojisi kapsamında sağlıklı yapı, mekansal nitelikler ve malzeme seçimi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Gülfi̇dan, K. (2022). İç mimari yüzey tasarımında simetri algoritmalarının kullanımına yönelikbir model önerisi (Doktora Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Hacisali̇hoğlu, A. (2004). Mimarlık ve içmimarlıkta malzeme öğesine genel bakış (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Haghi̇ghat, A. A. (2016). Nanomalzemelerin mimarlık ve iç mimarlıktaki uygulamalarının sağlık yapıları çerçevesinde hasta odalarında kullanımı (Yüksek lisans tezi). İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.

Hanedar, B. (2021). İç mekânda ahşap malzeme kullanımı ve örnekler üzerinden incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul.

Havabulut, A. (2024). İç mekan tasarımında akıllı tekstil malzemeleri ve sürdürülebilirlik ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Başkent Üniversitesi, Ankara.

Huang, Y.L., Ho, Y.S., & Chuang, K.Y. (2006). Bibliometric analysis of nursing research in Taiwan 1991–2004. Journal of Nursing Research, 14, 75–81.

Indir, G. (2019). Mobilya ve iç mekan tasarımında atık malzeme kullanımı (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

İlçe, A. C. (2007). Bilgisayarlı ortamlarda kullanılan yükseltilmiş döşeme malzemelerinin fiziksel ? mekaniksel özelliklerinin araştırılması ve mekan tasarımına etkilerinin belirlenmesi (Sanatta Yeterli Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

İri, R., & Ünal, E. (2024). Bibliometric analysis of research (1980–2023). Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 501–524. https://doi.org/10.31592/aeusbed.1446738

Kahraman, M. U. (2015). Plastik ambalaj atıklarından yapı malzemesi üretimi (Sanatta Yeterlik). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Karabulut, G. (2002). Yapı malzemesi olarak cam ve mekan tasarımında kullanımı (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Karali, C. H. (2019). Akıllı malzemelerin iç mimarlıkta kullanımı sarıyer belediye binası örneği (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Karali̇, B. (2018). Doğal taşın mekandaki kimliği üzerine bir değerlendirme (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Kasap, M. (2012). Nanoteknolojik malzemelerin mekan tasarımındaki yansımalarına genel bir bakış (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Kazaz, D. (2017). Alışveriş merkezlerinde tavan/asma tavan, zemin ve duvar oluşumlarında kullanılan malzemelerin tasarım açısından irdelenmesi: gaziantep örneği (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.

Kılıç, O. (2014). Kafelerin tasarımında ahşap kompozit malzemelerin kullanımının irdelenmesi: adana örneği (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.

Kocabey bezan, M. (2024). Çocuk poliklinikleri iç mekan tasarımında zemin kaplama malzemelerinin kullanıcı gereksinimleri açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Korkmaz algan, Ş. (2005). 19.yy. osmanlı saraylarında kullanılan kumaşlar ve bu kumaşlarda hereke fabrika-i humayu'nun yeri ve günümüze yansımaları (Yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.

Koyuncu, F. (2022). Camın hotel iç mekan tasarımlarında temel tasarım ilkeleri açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.

Küre, S. (2022). Mekan ilişkisi bağlamında; tekstil malzemesinin sanat ürünü olarak kullanılması ve enstalasyon kavramı (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, istanbul.

Küçük, P. (2009). Mutfak mekanlarına ait sabit donatı yüzeylerinde kullanıcı tercihleri: trabzon örneği (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Levent, T. (2015). İçmimarlıkta bir tasarım öğesi olarak tekstil ürünleri ve seçim ölçütleri (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Melvi̇n sari, S. (2019). Konutlarda salon tasarımının çözümünde malzemenin önemi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Mermi̇, G. (2012). Paslanmaz çelik malzemenin iç mimari uygulamalarında sürdürülebilirlik açısından değerlendirilmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.

Oğan, T. (2019). Tekstil tasarımın iç mekanda kullanımının incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.

Ömeroğullari, E. (2012). İç mimaride vitray kullanımı ve uygulama teknikleri (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.

Örsçeli̇k, Ö. (2005). Bayan giyim mağazalarında doğal ve yapay ahşap malzemenin kullanımı ve mekan tasarımına etkileri (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Özbek, U. (2022). İç mekanda akustik malzeme olarak geri dönüştürülebilir atıkların kullanılması ve kompozit oluşturan malzemeler üzerinden deneysel bir değerlendirme (Doktors Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Öztürk, M. C. (2024). Üniversite kütüphaneleri mekânlarında malzeme ve aydınlatma sistemlerinin seçili örneklerle incelenmesi: çukurova üniversitesi kütüphanesi için bir tasarım önerisi (Yüksek lisans tezi). Çukurova Üniversitesi, Adana.

Polat, H. (2019). Konutlarda seramik malzeme kullanımının iç mekan tasarım ilkeleri bağlamında incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Haliç Üniversitesi, İstanbul.

Potter, W. G. (1981). Lotka's law revisited. Library Trends, 30 (1) (1981) 21-39.

Sadıklar, Z. (2014). İç mekanda plastik esaslı kaplama malzemelerinin seçim kriterleri üzerine bir çalışma (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Trabzon.

Sipahioğlu, D., (2022). İç mekan tasarımı sürecinde malzeme seçim aracı olarak çok kriterli karar verme yaklaşımının kullanılması, Sanatta Yeterlik Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Sui̇çmez almiş, N. (2017). Teknik tekstillerin iç mimarlıktaki önemi ve otel st. regis istanbul örneği (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Söğüt, M. A. (2004). Oturma elemanının tasarımında strüktür ve yüzey kaplama malzemesinin biçime etkisi (Sanatta Yeterlik Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Sümer, H. (2011). İç mekan tasarımında işlev- eylem ilişkisi kapsamında zemin döşeme malzemeleri ve seçim ölçütleri (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Şener, N. (2006). Mobilyada kullanılan ahşap malzemede yüzey ve üst yüzey işlemeler (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Tali̇h, S. (2019). Avm'lerde bulunan yeme-içme mekanlarında kullanılan malzemelerin kullanıcı tercihleri üzerindeki etkisi (Yüksek lisans tezi). Maltepe Üniversitesi, İstanbul.

Taşel, Ş. (2020). İç mekanlarda seramik malzemenin kullanım alanları (Yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.

Teki̇n akbulut, A. S. (2022). İç mekân tekstil tasarımında özgün değer yaratımı: frigya kültürü örneği (Sanatta Yeterlik Tezi). Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.

Tüfekçi̇oğlu, D. (2021). Mekan tasarımı sürecinde atık malzeme kullanımı ve yönetimi - örnek yapı birimi projesi (Sanatta Yeterlik Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Uludüz, Ç. (2020). 20. yüzyıldan günümüze malzeme ve üretim teknolojileri bağlamında sandalye tasarımının gelişimi (Sanatta Yeterlik Tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul .

Ulusoy, B., (2016), Renk ve malzeme çiftlerinin sıcaklık algısıyla ilişkisi, Doktora tezi, İhsan Doğramacı Bilkent Üniversitesi, Ankara.

Uyan, S. (2019). Tekstilin iç mekan ve mobilya tasarımına etkileri (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Uzuner, M. (2020). Mobilya tasarımında ahşap malzeme kullanımının değerlendirilmesi: bursa i̇negöl mobilya firmaları örneği (Yüksek lisans tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul.

Ümütlü, Ş. B. (2020). Kentsel donatı bağlamında akıllı malzeme ve sistemler; tasarımcı ve kullanıcı deneyim örneği (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Üner, C. F. (2001). Cam malzemenin iç mekanda yatay bölücü eleman olarak kullanım şekillerinin araştırılması (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Vardareli̇, S. (2003). Doğal taşın konutlarda döşeme kaplaması olarak kullanımı (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Yalçın Usal, S. (2004). Mobilya tasarımında metalin yeri (Sanatta Yeterlik Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Yazgan, E. (2004). Konut banyo mekanlarında döşeme ve duvar kaplaması olarak kullanılmakta olan ana malzemelerin iç mekan tasarımı açısından irdelenmesi (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Yazıcı, B. (2019). Cam malzemenin bir düşey sirkülasyon elemanı olarak merdivenlerde kullanımı ve iç mekân tasarımına etkileri (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.

Yazmacı çiftçi̇, S. (2021). Ekolojik mimarlık kapsamında malzeme seçiminin yerel mimarideki yeri; geleneksel urfa evleri (Yüksek lisans tezi). İstanbul Kültür Üniversitesi, İstanbul.

Yağlı, S. (2019). Teknolojik gelişmelerin etkisi ile yüzeylerde malzeme kullanımı: akıllı malzemeler (Yüksek lisans tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Yılmaz yatır, S. (2020). Cam müzeleri: cam çağı'nda çağdaş cam sanatı için sergileme tasarımı ve mekanları (Yüksek lisans tezi). Çankaya Üniversitesi, Ankara.

Yılmaz, K. (2025). Doğal atıklardan üretilen biyomalzemelerin iç mekan yaşam döngüsü üzerindeki çevresel etkileri (Yüksek lisans tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

Yüksel, E. (2008). Ekolojik kapsamda malzeme ve mobilya tasarımına etkileri (Sanatta Yeterlik Tezi). Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, İstanbul.

İndir

Yayınlanmış

2025-09-16

Nasıl Atıf Yapılır

ÖZER BAŞ, G. (2025). İç Mekân Tasarımında Malzeme Kullanımına Dair Bilimsel Yayınların Bibliyometrik Analizi (2000–2025). SSD Journal, 10(52), 360–378. https://doi.org/10.5281/zenodo.17120090

Benzer Makaleler

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 > >> 

Bu makale için ayrıca gelişmiş bir benzerlik araması başlat yapabilirsiniz.