DÖNÜŞÜMCÜ LİDERLİĞİN YEŞİL ÖRGÜTSEL DAVRANIŞ ÜZERİNDEKİ ETKİSİNDE ÖĞRENEN ÖRGÜTLERİN ARACI ROLÜ: YER HİZMETLERİ ŞİRKETLERİ ÖRNEĞİ
DOI:
https://doi.org/10.5281/zenodo.17119911Anahtar Kelimeler:
Öğrenen Örgütler, Örgütsel Davranış, Dönüşümcü LiderlikÖzet
Bu çalışmanın amacı, dönüşümcü liderliğin yeşil örgütsel davranış üzerindeki etkisini incelemek ve bu etkide öğrenen örgütlerin aracılık rolünü belirlemektir. Günümüzde, çevreye karşı duyarlı olmak yani yeşil işletme konusu tüm işletmeler için önemli bir unsur olarak değerlendirilmektedir. Özellikle çevreye zarar verebilecek araç ve ekipmanlar ile işlerini yürüten işletmelerin bu konuda daha hassas olması beklenmektedir. Yeşil örgütsel davranışların işletmelerin dönüşümcü liderlerinin çabaları ile ortaya çıkacağı ve örgütün öğrenmeye açık bir kültüre sahip olması ile mümkün olacağı ifade edilmektedir. Bu çalışmanın örneklemi, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü tarafından verilen A tipi iş ruhsatı (shgm.gov.tr.2025b) ve yeşil havaalanı sertifikası (shgm.gov.tr.2025a) sahibi yer hizmetleri şirketlerinin beyaz yakalı çalışanlarından oluşmaktadır. Katılımcıların anketlere verdikleri yanıtlar SPSS v30 ve IBM AMOS v24 paket programları ile analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular, dönüşümcü liderliğin yeşil örgütsel davranış üzerinde olumlu etkisi olduğunu göstermektedir. Ayrıca, dönüşümcü liderliğin öğrenen örgütler üzerinde olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Diğer bir bulgu ise, öğrenen örgütlerin yeşil örgütsel davranış üzerinde olumlu etkisi olduğu görülmüştür. Son olarak, dönüşümcü liderlik ile yeşil örgütsel davranış arasındaki ilişkinin öğrenen örgütler tarafından aracılık edildiği görülmüştür.
Referanslar
Abdou, A. H., Al Abdulathim, M. A., Hussni Hasan, N. R., Salah, M. H. A., Ali, H. S. A. M. & Kamel, N. J. (2023). From Green Inclusive Leadership To Green Organizational Citizenship: Exploring The Mediating Role of Green Work Engagement and Green Organizational Identification in the Hotel İndustry Context. Sustainability, 15(20), 14979. https://doi.org/10.3390/su152014979
Aboramadan, M., Crawford, J., Turkmenoglu, M. A. & Farao, C. (2022). Green Inclusive Leadership and Employee Green Behaviors in The Hotel Industry: Does Perceived Green Organizational Support Matter?. International Journal of Hospitality Management, 107, 103330. https://doi.org/10.1016/j.ijhm.2022.103330
Akbaba, M. (2019). Does Organizational Justice Affect Employees' Green Organizational Behaivour?. Trakya University Journal Of Social Sciences, 21(2), 641-660. https://doi.org/10.26468/trakyasobed.531110
Alhemimah, A., Baquero, A., Al-Romeedy, B.S. & Khairy, H.A. (2024). Green Organizational Learning And Sustainable Work Behavior In Tourism And Hotel Enterprises: Leveraging Green Intrinsic Motivation And Green Training. Geojournal of Tourism And Geosites, 55(3),1134–1147. https://Doi.Org/10.30892/Gtg.55314-1286
Fornell, C. & Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models With Unobservable Variables And Measurement Error. Journal Of Marketing Research, 18(1), 39-50. https://doi.org/10.1177/002224378101800104
Anderson, J. C. & Gerbing, D. W. (1988). Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach. Psychological Bulletin, 103(3), 411-423. https://doi.org/10.1037/0033-2909.103.3.411
Bai, J. & Ng, S. (2005). Tests For Skewness, Kurtosis, and Normality For Time Series Data. Journal of Business & Economic Statistics, 23(1), 49-60. https://doi.org/10.1198/073500104000000271
Bass, B. M. (1999). Two Decades of Research and Development in Transformational Leadership. European Journal of Work and Organizational Psychology, 8(1), 9-32. https://doi.org/10.1080/135943299398410
Cetin, M. O. & Kinik, F. S. F. (2015). An Analysis of Academic Leadership Behavior From the Perspective of Transformational Leadership. Procedia-Social And Behavioral Sciences, 207, 519-527. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2015.10.122
Çetin, G. (2024). İşletmelerde Dönüşümcü Liderlik: Örgüt Kültürü ve Örgütsel Davranış İlişkisi Üzerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul Esenyurt Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Yönetim ve Organizasyon Anabilim Dalı Yönetim Ve Organizasyon Bilim Dalı. İstanbul. https://tezara.org/theses/894955
Darwin, C. (2017). Building a Learning Organization. Knowledge Solutions, 57(54),78-99. https://scholar.google.com/citations?user=8YKq9XEAAAAJ&hl=tr&oi=sra
Directorate General of Civil Aviation (2025a). Green Airport Project. https://web.shgm.gov.tr/tr/kurumsal-projeler/194-yesil-havaalani-green-airport-projesi. (Access Date: 16.01.2025)
Directorate General of Civil Aviation (2025b). Civil Aviation Enterprises. https://web.shgm.gov.tr/documents/sivilhavacilik/files/havacilik_isletmeleri/yhek-210824.pdf. (Access Date: 16.01.2025)
Erigüç, G. & Balçık, P. Y. (2007). Öğrenen Örgüt ve Hemşirelerin Değerlendirmelerine Yönelik Bir Uygulama. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 10(1), 75-106. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/84689
Giesecke, J. & Mcneil, B. (2004). Transitioning to The Learning Organization. Journal of Business & Economic Statistics. https://www.ideals.illinois.edu/items/1811
Givens, R. J. (2008). TL: The Impact On Organizational And Personal Outcomes. Emerging Leadership Journeys, 1(1), 4-24. https://www.regent.edu/wp-content/uploads/2020/12/ELJ_V1Is1_Givens.pdf
Groskurth, K., Bluemke, M. & Lechner, C. M. (2024). Why We Need to Abandon Fixed Cutoffs For Goodness-Of-Fit Indices: An Extensive Simulation and Possible Solutions. Behavior Research Methods, 56(4), 3891-3914. https://doi.org/10.3758/s13428-023-02193-3
Hinkin, T. R. (1998). A Brief Tutorial On The Development of Measures For Use in Survey Questionnaires. Organizational Research Methods, 1(1), 104-121. https://doi.org/10.1177/109442819800100106
Imam, S. F. & Astini, R. (2022). The Effect of Green Transformation Leadership on Government Performance Accountability: Through Organizational Learning. International Journal of Law, Policy, and Governance, 1(1), 1-14. https://doi.org/10.54099/ijlpg.v1i1.194
Jensen, P. E. (2005). A Contextual Theory of Learning and the Learning Organization. Knowledge and Process Management, 12(1), 53-64. https://doi.org/10.1002/kpm.217
Korejan, M. M. & Shahbazi, H. (2016). An Analysis of the Transformational Leadership Theory. Journal of Fundamental and Applied Sciences, 8(3), 452-461. https://doi.org/10.4314/jfas.v8i3s.192
Kuzgun, Ş. (2022). Örgütsel Dayanıklılık Kapasitesi, Yeşil Yenilik, Algılanan Yeşil Örgütsel Davranış, Çevresel Belirsizlik ve Sürdürülebilirlik Performansı Arasındaki İlişkiler. Doktora Tezi. T.C. İstanbul Arel Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Yönetim ve Organizasyon Bilim Dalı. İstanbul. https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/20.500.12812/741253?show=full
Liu, X. & Lin, K. L. (2020). Green Organizational Culture, Corporate Social Responsibility Implementation, and Food Safety. Frontiers in Psychology, 11, 585435. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.585435
Little, T. D., Card, N. A., Bovaird, J. A., Preacher, K. J. & Crandall, C. S. (2007). Structural Equation Modeling of Mediation And Moderation With Contextual Factors. Modeling Contextual Effects In Longitudinal Studies, 1, 207-230. https://doi.org/10.4324/9780203936825
Meng, J., Murad, M., Li, C., Bakhtawar, A. & Ashraf, S. F. (2022). Green Lifestyle: A Tie Between Green Human Resource Management Practices And Green Organizational Citizenship Behavior. Sustainability, 15(1), 44. https://doi.org/10.3390/su15010044
Meyers, M. C. & Rutjens, D. (2022). Applying A Positive (Organizational) Psychology Lens To The Study of Employee Green Behavior: A Systematic Review and Research Agenda. Frontiers in Psychology, 13, 840796. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.840796
Netemeyer, R. G., Johnston, M. W. & Burton, S. (1990). Analysis of Role Conflict and Role Ambiguity in A Structural Equations Framework. Journal of Applied Psychology, 75(2), 148-157. https://doi.org/10.1037/0021-9010.75.2.148
Norton, T. A., Parker, S. L., Zacher, H. & Ashkanasy, N. M. (2015). Employee Green Behavior: A Theoretical Framework, Multilevel Review, and Future Research Agenda. Organization & Environment, 28(1), 103-125. https://doi.org/10.1177/1086026615575773
Norton, T. A., Zacher, H., Parker, S. L. & Ashkanasy, N. M. (2017). Bridging The Gap Between Green Behavioral Intention and Employee Green Behavior: The Role of Green Psychological Climate. Journal of Organizational Behavior, 38(7), 996-1015. https://doi.org/10.1002/job.2178
Örtenblad, A. (2001). On Differences Between Organizational Learning and Learning Organization. The Learning Organization, 8(3), 125-133. https://doi.org/10.1108/09696470110391211
Popper, M., Mayseless, O. & Castelnovo, O. (2000). Transformational Leadership and Attachment. The Leadership Quarterly, 11(2), 267-289. https://doi.org/10.1016/S1048-9843(00)00038-2
Rafferty, A. E. & Griffin, M. A. (2004). Dimensions of Transformational Leadership: Conceptual and Empirical Extensions. The Leadership Quarterly, 15(3), 329-354. https://doi.org/10.1016/j.leaqua.2004.02.009
Rana, H. & Punia, B. K. (2014). Management Mechanisms and Implications of Workplace Deviance for Green Organizational Behaviour. International Journal Of Advance Research in Computer Science and Management Studies, 2(8), 1-8. https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net/35665464/V2I8-0001-libre.pdf?1416536687=&response-content-
Rowley, J. & Gibbs, P. (2008). From Learning Organization to Practically Wise Organization. The Learning Organization, 15(5), 356-372. https://doi.org/10.1108/09696470810898357
Song, W. & Yu, H. (2018). Green İnnovation Strategy And Green Innovation: The Roles of Green Creativity and Green Organizational Identity. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(2), 135-150. https://doi.org/10.1002/csr.1445
Tabachnick, B. G. & Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (Vol. 5). Boston, MA: Pearson. https://www.scirp.org/reference/ReferencesPapers?ReferenceID=1887285
Odor, H. O. (2018). A Literature Review on Organizational Learning and Learning Organization. International Journal of Economics & Management Sciences, 7(1), 1-6. https://doi.org/10.4172/2162-6359.1000494
Öneren, M. (2012). İşletmelerde Öğrenen Örgütler Yaklaşımı. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 4(7), 161-176. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1145039
Ural, A. & Kılıç, İ. (2005). Bilimsel Araştırma Süreci ve SPSS İle Veri Analizi. Ankara: Detay Yayıncılık. https://www.researchgate.net/publication/311571420_Bilimsel_Arastirma_Sureci_ve_SPSS_ile_Veri_Analizi
Yazıcıoğlu, Y. & Erdoğan, S. (2004). Spss Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık. https://www.detayyayin.com.tr/urun/spss-uygulamali-bilimsel-arastirma-yontemleri
Yiğit, B. (2017). A New Approach in Organizational Behavior: Green Employee Behavior. International Humanities and Social Sciences Review Journal, 1(1), 67-70. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/396095
Zacher, H., Rudolph, C. W. & Katz, I. M. (2023). Employee Green Behavior as the Core of Environmentally Sustainable Organizations. Annual Review of Organizational Psychology And Organizational Behavior, 10(1), 465-494. https://doi.org/10.1146/annurev-orgpsych-120920-050421
Zhu, J., Tang, W., Wang, H. & Chen, Y. (2021). The Influence of Green Human Resource Management on Employee Green Behavior—A Study On The Mediating Effect of Environmental Belief and Green Organizational Identity. Sustainability, 13(8), 4544. https://doi.org/10.3390/su13084544
İndir
Yayınlanmış
Nasıl Atıf Yapılır
Sayı
Bölüm
Lisans
Telif Hakkı (c) 2025 Murat SUCU
Bu çalışma Creative Commons Attribution 4.0 International License ile lisanslanmıştır.
